PROGRAM:
KSZTAŁTOWANIE KREATYWNOŚCI INSPIROWANE MUZYKĄ -
ZAJĘCIA DLA DZIECI 5-6 LETNICH
Opracowała:
Renata Zwara
SPIS TREŚCI
1.
Idea
wiodąca programu autorskiego: „Kształtowanie kreatywności inspirowane muzyką – zajęcia dla dzieci 5-6
letnich”…….........……………..
2.
Cele
programu autorskiego: „Kształtowanie kreatywności inspirowane muzyką – zajęcia dla dzieci 5-6
letnich”………................…………………...
3.
Treści
kształcenia programu autorskiego: „Kształtowanie kreatywności inspirowane muzyką –
zajęcia dla dzieci 5-6 letnich….......…………………..
4.
Procedury
osiągania celów w programie autorskim: „Kształtowanie kreatywności inspirowane muzyką –
zajęcia dla dzieci 5-6 letnich”…....……
4.1. Warunki realizacji programu autorskiego……………………………………
4.2. Metody, formy, środki w realizacji programu
autorskiego…………………..
5.
Scenariusz
zajęć do programu autorskiego: „Kształtowanie
kreatywności inspirowane muzyką – zajęcia dla dzieci 5-6
letnich”…………….........……..
6.
Ewaluacja programu autorskiego: „ Kształtowanie kreatywności inspirowane muzyką – zajęcia dla dzieci 5-6
letnich”…………....………………………...
7.
Literatura………………………………………………………………………
1. Idea wiodąca programu autorskiego
„Kształtowanie kreatywności inspirowane muzyką – zajęcia dla dzieci
6-letnich."
Ideą wiodącą programu jest pobudzanie tych
obszarów mózgu dziecka, które są odpowiedzialne za kojarzenie ze sobą faktów
oraz tworzenie nowych sposobów myślenia. Pobudzanie kreatywności dziecka
pozwala na jego lepszy rozwój w innych dziedzinach życia osobistego oraz
szkolnego. Wszak w życiu zazwyczaj ci ludzie odnoszą sukcesy, którzy są pełni
wiary we własne możliwości i myślą pozytywnie. Pozwala to na lepszy rozwój
emocjonalny. Poprzez rozwój kreatywności dzieci kształtują w sobie wiele
umiejętności przydatnych w dzisiejszym życiu takich jak: praca w grupie,
krytyczne myślenie, działanie w warunkach ograniczonych zasobów, szanowanie
zdania innych i podejmowanie decyzji.
W przedstawionym programie można wykorzystywać
różne formy łączenia muzyki i plastyki, zarówno ekspresyjne, spontaniczne
działanie twórcze, jak i percepcję dzieł sztuki. Integracja może też dotyczyć
różnych warstw dzieła muzycznego i plastycznego. Do najczęściej stosowanych
zadań plastycznych inspiracją są piosenki i utwory muzyczne, które swoimi
środkami dźwiękowymi, typem melodyki, tempem, rytmem, dynamiką, rozwojem akcji,
określonym tematem czy domniemaną treścią w pewnym stopniu sugerują sposób
wykonania zadania. Każde dziecko może spróbować oddać klimat słuchanej muzyki,
bądź treści piosenki, wybranymi środkami plastycznymi, w sposób zupełnie
indywidualny i zgodny z własnymi odczuciami.
Można zatem stwierdzić, że przyjęte tutaj
założenia, cele, treści kształcenia i metody ich realizacji sprzyjają nie tylko
wszechstronnemu rozwojowi dziecka i budowaniu jego własnej wartości ale także
uwrażliwiają je i dają poczucie kompletnej swobody w wyrażaniu własnych emocji
i własnego zdania, które w obecnych czasach jest niezmiernie istotne.
2. Cele kształcenia programu autorskiego „Kształtowanie
kreatywności inspirowane muzyką - zajęcia dla dzieci 6-letnich."
Cel ogólny:
- kształtowanie osobowości twórczej dziecka
Cele poznawcze:
- rozwijanie wrażliwości wzrokowej, słuchowej i dotykowej
- rozwijanie spostrzegawczości i umiejętności koncentracji uwagi
- stymulowanie i rozwijanie wyobraźni twórczej
- kształtowanie operacji umysłowych: analizy, syntezy, uogólniania,
kojarzenia, przewidywania, wnioskowania
- stymulowanie i rozwijanie
zdolności twórczych: płynności i oryginalności myślenia
- stymulowanie rozwoju mowy
- rozwijanie percepcji słuchowej, aktywnego
słuchania muzyki
- rozwijanie zdolności i wyobraźni
plastycznej
Cele
emocjonalno – motywacyjne:
- rozwijanie zaciekawienia problemami
wymagającymi twórczego myślenia
- rozwijanie spontanicznej motywacji
poznawczej i przekształcanie jej w motywację świadomą, niezbędną do
podejmowania dłuższych wysiłków poznawczych, fizycznych i artystycznych
- pomoc w pokonywaniu barier hamujących
aktywność twórczą: nieśmiałość, obawy przed nieznanym
- kształtowanie umiejętności odkrywania,
rozpoznawania i wyrażania uczuć i emocji
Cele
operacyjne:
- rozwijanie samodzielności i wytrwałości w
procesie odkrywania i rozwiązywania problemów
- pobudzenie i rozwijanie umiejętności
ekspresyjnego wyrażania myśli i emocji w języku sztuki i poprzez spontaniczną
dramatyzację
3. Treści kształcenia programu autorskiego
"Kształtowanie kreatywności inspirowane muzyką - zajęcia dla dzieci
6-letnich."
TERMIN
|
TEMAT
|
MUZYKA
|
PLASTYKA
|
RUCH
|
UWAGI
|
Wrzesień
|
Malowanie obrazka farbami
przy użyciu pędzla, palców, wacików. |
Rozwijanie umiejętności aktywnego słuchania podczas działalności
plastycznej
|
Rozwijanie umiejętności malowania ekspresyjnego, rozwijanie aktywności twórczej. Zapoznanie z powstawaniem barw pochodnych. Rozwijanie motoryki małej i dużej. |
Wykorzystanie całej karki papieru, wykonywanie zamaszystych ruchów
pędzlem, ręką.
|
Wykorzystano:
utwór
- P. Czajkowski –
„Walc
kwiatów" z „Dziadka do orzechów"
Farby: plakatówki, tempery, wodne (do wyboru). Duże kartki papieru. |
Październik
|
Wprowadzenie techniki collag'u.
|
Rozwijanie zdolności skojarzeniowych.
|
Kształcenie i rozwijanie myślenia twórczego, umiejętności doboru
różnych materiałów i barw do realizacji własnej koncepcji
|
Doskonalenie motoryki małej, cięcie, wydzieranie, klejenie.
|
Wykorzystano:
utwór
- Dźwięki natury - "Burza"
Kolorowy papier, stare zdjęcia, kolorowe czasopisma, tkaniny. |
Listopad
|
Tworzenie jesiennego pejzażu
(dorysowywanie do gotowego fragmentu ilustracji). |
Kształtowanie umiejętności wyrażania uczuć i emocji. |
Rozwijanie aktywności twórczej, rozwijanie wyobraźni, kształtowanie
umiejętności doboru odpowiednich barw, doskonalenie motoryki małej.
|
Wprowadzenie w temat poprzez aktywność ruchową- "taniec drzew
na wietrze", "spadające krople deszczu", inne zabawy ruchowe
związane z jesienna pogodą.
|
Wykorzystano :
utwór
- S. Rachmaninow - Symfonia No. 2
Kartki z różnymi fragmentami jesiennego pejzażu. |
Grudzień
|
Tworzenie w masie plastycznej.
|
Pobudzanie i doskonalenie umiejętności ekspresyjnego wyrażania emocji
za pomocą masy solnej.
|
Rozwijanie motoryki małej, rozwijanie wyobraźni, rozwijanie
aktywności twórczej
|
Ugniatanie, wyrabianie masy plastycznej, formowanie dowolnych
kształtów z masy.
|
Wykorzystano :
utwór
- W.A. Mozart - "Piano concerto No. 21 in C major KV 467
Allegro vivace assai"
Składniki na masę plastyczną. |
Styczeń
|
Tworzenie obrazka przez dmuchanie farby- omawianie powstałej plamy.
|
Werbalizowanie własnych skojarzeń, pomysłów związanych z wysłuchaną
muzyką,
rozwijanie wyobraźni twórczej. |
Rozwijanie twórczego myślenia i wyobraźni
Poszerzanie słownictwa, kształcenie mowy opowieściowej. |
Ćwiczenia oddechowe - oddychanie przeponowe w pozycji leżącej,
kształtowanie długości oddechu.
|
Wykorzystano :
utwór
- W.A. Mozart -
"Clarinet concerto in A major KV 622 Allegro"
Papier, farby, plastikowe rurki. |
Luty
|
Zmiana zakończenia wysłuchanej baśni muzycznej
pt. „Czerwony kapturek". |
Rozwijanie umiejętności komunikacji werbalnej,
rozwijanie umiejętności aktywnego słuchania, rozwijanie wyobraźni twórczej. |
|
Wykonywanie pląsów w rytm muzyki, naśladowanie ruchem
gestów i ruchów wykonywanych przez bohaterów baśni. |
Wykorzystano:
utwór
- baśń muzyczna „Czerwony
kapturek"
|
Marzec
|
Pantomima jako sposób na przedstawienie treści.
|
Rozwijanie umiejętności aktywnego słuchania, odzwierciedlania i
wyrażania emocji.
|
|
Rozwijanie umiejętności wyrażania ruchem myśli i uczuć, rozwijanie
ekspresji ruchowej.
|
Wykorzystano:
utwór
- M. Musorgski „Obrazki z wystawy - Taniec kurcząt w skorupkach'' |
Kwiecień
|
Spontaniczne tańce do muzyki.
|
Rozróżnianie charakterystycznych cech muzyki pochodzącej z różnych
krajów,
rozwijanie umiejętności aktywnego słuchania. |
|
Swobodny ruch, taniec.
Rozwijanie umiejętności wyrażania się ruchem. |
Wykorzystano:
utwory
-muzyka chińska -muzyka arabska -muzyka rosyjska -muzyka polska (mazurek, kujawiak) |
Maj
|
Dopasowywanie ilustracji do wysłuchanej muzyki.
|
Rozwijanie percepcji słuchowej, aktywnego słuchania muzyki i
rozwijanie zdolności skojarzeniowych i spostrzegawczości, nabywanie
umiejętności swobodnego wypowiadania się.
|
|
Reagowanie ruchem na zmianę tempa, natężenia muzyki,barwę,nastrój.
|
Wykorzystano:
fragmenty utworów
- C. Debussy -
„Kołysanka Jimbo" „Serenada dla lalki" „Tańczący śnieg" „Malutki pastuszek" - R. Schumann - „Od obcych ludzi i krajów" „Mieć obawy" „Marzenie" Ilustracje o różnej tematyce. |
Czerwiec
|
„Pocztówka
wakacyjna” - praca plastyczna z wykorzystaniem różnorodnych materiałów.
|
Reagowanie na zmiany w muzyce gestem i ruchem rozpoznawanie,
nazywanie i określanie dźwięków pochodzących z różnych źródeł.
|
Rozwijanie zdolności i wyobraźni plastycznej, wyrażanie pracą
plastyczną nastroju wysłuchanej muzyki, projektowanie kompozycji tematycznych z
różnorodnych materiałów.
|
Rozwijanie umiejętności rytmicznych, naśladowczych z towarzyszeniem
muzyki, posługiwanie się pomysłowością i wyobraźnią w swobodnym ruchu.
|
Wykorzystano:
utwory
- „Koniec wakacji I"
„Koniec wakacji II”
„Na łące" Kolorowy papier, plastelinę, bibułę, klej, korek, piasek, kolorowe szkiełka, farby, kredki, tkaniny, włóczkę. |
4. Procedury osiągania celów w programie autorskim: „Kształtowanie kreatywności inspirowane muzyką –
zajęcia dla dzieci 6 letnich”:
4.1 Warunki realizacji programu autorskiego
Program został przygotowany z myślą o dzieciach sześcioletnich. Może być realizowany zarówno w przedszkolu, jak i w szkole w grupie "0" lub I klasie.Osobą prowadzącą zajęcia jest nauczyciel mający wykształcenie w zakresie wychowania przedszkolnego lub nauczania zintegrowanego.
Dzieci biorące udział w zajęciach nabyły już umiejętność posługiwania się pędzlem, nożyczkami, farbami, są sprawne intelektualnie i ruchowo.
Wymagania lokalowe, to: sala wyposażona w stoliki i krzesełka w ilości odpowiadającej liczbie dzieci w grupie przedszkolnej lub szkolnej. Dodatkowo potrzebne jest miejsce na swobodny ruch, przemieszczanie się dzieci, np. podczas tańca. W sali znajduje się sprzęt CD do odtwarzania muzyki i płytoteka z następującymi utworami:
·
M.
Musorgski - "Obrazki z wystawy"
·
Dźwięki
natury
·
S.
Rachmaninow - Symfonia No. 2
·
W.
A. Mozart - Piano concerto No. 21
·
W.
A. Mozart - Clarinet concerto
·
Baśń
muzyczna "Czerwony kapturek"
·
P.
Czajkowski - "Dziadek do orzechów"
·
Muzyka
chińska
·
Muzyka
arabska
·
Muzyka
rosyjska
·
Mazurek
·
Kujawiak
·
C.
Debussy -
"Kołysanka Jimbo"
"Serenada dla lalki"
"Tańczący śnieg"
"Malutki pastuszek"
"Kołysanka Jimbo"
"Serenada dla lalki"
"Tańczący śnieg"
"Malutki pastuszek"
·
R.
Schumann -
"Od obcych ludzi i krajów"
"Mieć obawy"
"Marzenie"
Ponadto do realizacji programu niezbędne są : duże kartki papieru (najlepiej w formacie papieru pakowego), kartki A4, tekturowe podkładki, farby plakatowe, wodne, tempery, nożyczki,kredki, kolorowe czasopisma, resztki tkanin,waciki, stare zdjęcia, plastikowe rurki, składniki do masy plastycznej i pojemniki na masę,różne ilustracje z fragmentami jesiennego krajobrazu.
"Od obcych ludzi i krajów"
"Mieć obawy"
"Marzenie"
Ponadto do realizacji programu niezbędne są : duże kartki papieru (najlepiej w formacie papieru pakowego), kartki A4, tekturowe podkładki, farby plakatowe, wodne, tempery, nożyczki,kredki, kolorowe czasopisma, resztki tkanin,waciki, stare zdjęcia, plastikowe rurki, składniki do masy plastycznej i pojemniki na masę,różne ilustracje z fragmentami jesiennego krajobrazu.
4.2.
Metody, formy, środki w realizacji programu autorskiego
5. Scenariusz
zajęć do programu autorskiego: „Kształtowanie kreatywności inspirowane muzyką – zajęcia dla dzieci 6
letnich”
SCENARIUSZ Z ZAJĘĆ
Data: 05.11.2010r.
Klasa: 0
Temat dnia: Tworzenie jesiennego pejzażu inspirowane
muzyką S. Rachmaninow’a - Symfonia No.2.
1. Cele kształcenia:
a)
poziom wiedzy
- dziecko zna pojęcie jesieni
- wie czym charakteryzuje się każda pora roku, w
tym: jesień
b) poziom umiejętności
- dziecko
umie odzwierciedlić ruchy charakterystyczne dla tańca drzew na wietrze i
spadających kropel deszczu
- dziecko potrafi samodzielnie wybrać sobie
fragment jesiennego obrazka spośród obrazków przygotowanych przez nauczyciela
- potrafi uważnie wsłuchać się w muzykę i kreślić
jej nastrój i tempo
- umie dorysować do gotowego fragmentu jesiennego
obrazka
c) poziom postaw
- dziecko rozwija
zdolność i wyobraźnię plastyczną (twórczą)
- rozwija percepcję
słuchową
- kształtuje umiejętność odkrywania,
rozpoznawania i wyrażania uczuć i emocji
- rozwija wrażliwość wzrokową i słuchową
- aktywnie słucha muzyki
- rozwija spostrzegawczość
- osiąga pomoc w pokonywaniu barier hamujących aktywność
twórczą: nieśmiałość, obawy przed nieznanym
2. Metody nauczania:
- podająca - pogadanka
- problemowa – burza mózgów
- praktyczna – eksperymenty i zajęcia praktyczne
- metody wspierania aktywności uczniów: metoda
twórcza
3. Formy pracy:
- zbiorowa i indywidualna
4. Środki dydaktyczne:
- różne ilustracje z fragmentami jesiennego
krajobrazu, kartki papieru technicznego, farby (plakatowe, wodne, tempery),
kredki, flamastry (do wyboru), klej
- płyta z utworem S. Rachmaninow’a - Symfonia
No.2.
5. Przebieg zajęć:
Część
I:
- pogadanka nauczyciela z uczniami na temat
wszystkich pór roku
-
nauczyciel pyta uczniów jaka jest teraz pora roku i czym się
charakteryzuje?
- wysłuchanie małego fragmentu utworu S.
Rachmaninow’a - Symfonia No.2 – zapytanie o nastrój, tempo, skojarzenia -
ogólne odczucia – „burza mózgów”
- nauczyciel prosi dzieci, by wcieliły się w
jesienne drzewa poruszane na wietrze i wykonały całym ciałem „taniec drzew na
wietrze”, a następnie wcieliły się w kropelki deszczu i odzwierciedliły ruchami
ciała taniec „spadających kropel deszczu”
Część
II:
- nauczyciel prezentuje dzieciom kolejno
ilustracje z fragmentami jesiennego krajobrazu
- wypowiedzi dzieci na temat ilustracji; co
przedstawiają, jakimi barwami są malowane i dlaczego akurat takimi (barwy
jesienne)
- nauczyciel tłumaczy zadanie polegające na
naklejeniu na białych kartkach papieru wybranego fragmentu krajobrazu i
dorysowanie reszty obrazka według własnego pomysłu dowolnymi przyborami
(kredki, farby lub flamastry)
- tłumaczy dzieciom, że w „tle” będzie leciała
wcześniej już wysłuchana muzyka, która ma im pomóc wyrazić treść tworzonego
pejzażu
- rozdanie dzieciom kartek, fragmentów krajobrazu
i przyborów
- włączenie utworu muzycznego
- praca dzieci
- nauczyciel przechodzi po klasie i obserwuje jak
dzieci radzą sobie z zadaniem, w razie potrzeby pomaga
Część
III:
- oglądanie prac dzieci
- dyskusja na temat każdej pracy
- nauczyciel pyta dzieci, czy w jakiś sposób
muzyka, którą mieli się inspirować pomogła im w stworzeniu jesiennego pejzażu -
pogadanka
6. Ewaluacja programu autorskiego: „ Kształtowanie kreatywności
inspirowane muzyką – zajęcia dla dzieci 6 letnich”
7. Literatura
Daszyńska M.,Techniki plastyczne, Warszawa 1994.
Jąder M., Krok w kierunku kreatywności. Program stymulowania twórczości na
etapie edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej, Kraków 2005.
Jąder M., Krok w kierunku kreatywności. Zabawy i ćwiczenia, Kraków 2005.
Marcinkowska K., Machejda-Kowalska K., Techniki plastyczne. Gładkie i
chropowate, Warszawa 1995.
Smoczyńska-Nachtman U., Muzyka dla dzieci ,Warszawa 1992.
Stadnicka J.,Terapia dzieci muzyką, ruchem i mową, Warszawa 1998.
Szczepańska M., Sztuka działań innowacyjnych.
Program autorski. Metoda projektów. Metoda gier dydaktycznych. Metoda
symulacyjna, Słupsk 2003/2004.
Podręcznik małego majsterkowicza na cztery pory roku, Kielce 2003
Jabłońska.A., Zabawy plastyczne dla małych i dużych, Warszawa 2005
Smoczyńska-Nachtman U., Kalendarz muzyczny w przedszkolu, Warszawa 1983
Przychodzińska-Kaciczak M., Muzyka i wychowanie, Warszawa 1969
Balchin J.,Powell M., Speedley G. Stevens C., Zabawy plastyczne, Warszawa 2002
Foose L. S., Ozdoby z papieru na cztery pory roku, Warszawa 2005
Betchman D. L., Stemplowanie darami natury, Warszawa 2005
Wetzel-Maesmanns S., Każde dziecko to potrafi, Warszawa 2005